ژُورنامہ (دختر نامہ.. شیر ولی خان اسیر) …..ای جائزہ ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔ آصفی چترالی
کھوارو بزرگ شاعر شیر ولی خان اسیر صاحبو اوشٹ نظمان مجموعہ اردو (ترجمو سوم) کھوار ادبو ای مختصر قدرے منفرد کتاب شیر ۔ ہیہ کتابو انجمن ترقی کھوار چھترار 2010 عیسویہ چترال پرنٹنگ پریس زرگراندہ روڈا شائع کوری سور ۔
فنی جائزہ :
ہئیت : ژور نامو اویلو جو نظم مختصر بحرا مخمس ترکیب بند بوتینو بیتی شینی ۔ ترویو نظم مختصر مثنوی ہئیتہ ترتیب دیونو بیتی شیر ۔ چھورو نظم برابر بحرا قطعو صورتہ شیر ، پونجو نظم قصیدو اندازا نویشینو بتی شیر ہیہ بحر درونگار گنی شیر ۔ چھویو نظم درونگار بحرا قطعہ شیر۔ سوتو نظم مختصر مربع بوتینو بتی شیر ۔ اوشٹھو یعنی اخیری نظم کافی درونگار نظم شیر ۔ ہمو ہئیت مختصر مثنویو شیر ۔
زبان : ژورنامہ چوں کہ ای نصیحت نامو صورتہ نیویشینو بتی شیر ۔ ہے وجہیں دیتی ہورو زبان سادہ ، سلیس وا عام فہم شیر ۔ ہے سادہ دلکش زبانو وجہیں دیتی کتاب سلاستو شہیلی مثال پیش کویاں ۔ ہیرار علاوہ صنف نازک مخاطب بکو وجہیں الفاظان شائستہ وا لہجو نرم ساتینو بتی شیر ہیہ خصوصیت ہیہ کتابوت فنی حوالہ کافی تقویت دویان ۔ کتابو زیادہ شاعریہ روانی غیچی گویان ہیس ہورو فصاحتو واضح کورویاں ۔ وا بلاغتو حوالہ کتابو مختصر بحرا نویشیرو نظم قابل داد شینی ۔
علم بیان و بدیع : اگرچہ ژورنامہ ای ہاروش طبقو بچے نویشی شیر کی ہیس لوو بالکل سادہ اندازوت دی وضاحت مشکھیر مگر وا دی ہیہ کتابہ تشبیہو چے استعارار علاوہ صنعت تقابل وا صنعت تجنیسو شہیلی مثال پیش بتی شینی ۔
تجنیس تام :
ارقہ تو بار ہاتے ای پھوک کپالہ بوئے زوخو باو
پھت پھت چھیتی کیڑیان اچہ تان تتوتے کیڑی گوئے
تقابل یا موازنہ :
تساری چست گلستان نو
تہ غونہ اوچ سرفو کان نو
ہموغاری علاوہ “مایون ماڑی” خوشان گھرانو بچے شہیلی استعارا گنینو بتی شیر۔
مزید فنی حوالہ کی لوڑین بویان ہے کتابہ بو حسین منظرنگاری وا سراپا نگاری دی غیچی گویان ۔ ہے سوم جستہ تاثرآفرینیہ دی ہیہ مجموعہ کلام ای کامیاب فنکاری پاشیران ۔
فکری جائزہ :
فکری حوالہ اوا تفصیلہ بک اتیغین نو مشکھیمن کی ہے کتابو شروغہ معروف ادباء وا شعراء بو شہیلی فکری جائزہ پیش کوری اسونی ہیرا کیہ لو پھاتوکی نو بہچی شیر ۔ عورتو بطور ژور ، نان ، کائے ، روژایو وا اشپریشی گنی نہ صرف ہوروتے درپیش تھمام مسائلان چے رکاوٹان ذکر بتی شیر بل کہ ہے مسائلان چے رکاوٹان سامنا کوریکو بچے ہورو مناسب حوصلہ افزائی دی کورونو بتی شیر ۔ژورنامہ عورتوت تان مقامو چے حیثیتو وا حقوقان ہوش کوریکو بچے تعلیم حاصل کوریکو خاص دعوتو دویان ۔ ہیہ کتابو لوٹ فکری خوبی ہیہ کی عورتو موژا جدید مغربی ہتھکنڈان غون بغاوتو مادہ پیسیکو کھوشش نو بتی شیر بل کہ ہر قدمہ ہوروت مشرقی تہذیبو ، اسلامی تعلیماتان وا اخلاقی اقداران بجاآوریو نصیحتو کورونو بتی شیر ، مشکلاتان صبرو استقلالو سورا خیشیکو درسو دیونو بتی شیر وا خودکشیو عنوان گنی بھرپور مذمتو کورونو بتی شیر ۔ ای خور جمی ہاروش غیچی ہائے کی ہیہ ژور نامہ عورتو موضوع گنی کلانو طبقوت دی عورتانان حقوقان ہش کوریکو وا درست ادا کوریکو دی واضح پیغامو دیونو بتی شیر ۔
کتابو ترجمہ : ژور نامو اضافی خوبی ہمو آسان اردوا مختصر لفظی ترجمہ شیر ۔ بیگم اسیر صاحبہ کیہ شہیلی ترجمہ کی پیش کوری اسور ۔ ہورو کھوار وا اردو زبان دانی یقینا قابل داد شیر ۔ گیاک دوروت ہورو ہیہ کردار خور عورتانان بچے مشعل راہ غیرور۔ ہورو علمی وا ادبی شعور اسیر صاحبو ہیہ کتابوت محدود چھترارار بیری شناسائی دوسان ۔ ہیہ حوالہ کھوار زبان و ادب محترمہ احسان مند وا شکرگزار بہچور ۔
صاحب کتابو بارا :
ژور نامو مطالعار اچی اسیر صاحبو ادبی شعور اسپہ ذہنہ اتیتائے کہ اسیر صاحب تان ہیہ مختصر کتابہ مختلف ہئیتان کامیاب تجربہ کوری اسور ہے سوم جستہ جستہ نصیحت نامہ (پند نامہ ) کیچہ کوری نیویشیلی ہے فناری دی مناسب واقفیت لکھوین ۔ تان کلانو بکو سوم جستہ عورت ذاتو نفسیاتو وسیع مطالعہ وا بغور مشاہدہ لکھی اتوغو شہیلی کوری شعری پیرہن انجے سور ۔
معائب :
ژورنامہ چوں کہ ای مختصر کتاب لہذا ہیرا نفاستو بھرپور خیالو ساتینو بتی شیر کیہ خاص عیب ہاروش غیچی نوگویان کی ہتے سورا تفصیل گنیسی البتہ ای کمہ ژاغین شعران روانی ہلکا متاثر غیچی گویان وا ای جو ژاغہ قافیہ گناوا لفظ تان تلفظو پیسی شینی ۔ ہمیتان بو باریکی جوشی اسپہ ژورناموت ای بہترین تخلیق ریکو بوسی کہ ہیس جملہ فنی و فکری تقاضان کافی حدا پت پورا کورویان ۔
منتخب اشعار :
اشپریشی تہ مینو اسور
ہمیش تسم ہیس نو بہچور
ہوسار اچی تہ داغی دوئے
چموٹ دونہ یقینی بوئے
تو دی ای نان اشپریشی بوس
روژایو گوئے تو نانی بوس
شیکو نویس تو واوی بوس
ہاتے وختہ کو کیانی بوس
( نظم : ژور تتے ریم روژایو کار کو ، ص : 65-66)
پونگو موڑا تہ جنت شیر
ہایہ حدیث، حقیقت شیر
یہ زندگی تھے تتان شیر
بوہتہ بوہتی بیابان شیر
(نظم : اے ژور تو کا ،ص :35-36 )
ژانو دی دوس عزت دی بیر
قم قبیلو غیرت دی بیر
سور اسنیکو ہمت دی بیر
تتے رینی عزت مان نو
تو اژیکو کا خوشان نو
(نظم: خودکشیو انجام ، ص : 31)
تہ ویچھاوا تہ لو بیلک
موش الاوا تہ لو بیلک
نکاح باوا تہ لو بیلک
تو گیلیٹی تھاوشی غان نو
تو اژیکو کا خوشان نو
شکریہ
